Macaristan Dışişleri ve Dış Ticaret Bakanı Peter Szijjarto, Türkiye üzerinden Azerbaycan’dan gaz tedarikinin nisan ayının ilk gününden itibaren başlayacağını belirterek “Türkiye ilk kez doğrudan komşusu olmayan bir ülkeye gaz ihraç edecek.” dedi.
Ankara’da temaslarda bulunan Szijjarto, AA muhabirinin gündeme ilişkin sorularını yanıtlayıp değerlendirmelerde bulundu.
Türkiye-Macaristan Ekonomi ve Ticaret Ortak Komisyonu (ETOK/JETCO) toplantısına ilişkin konuşan Szijjarto, bu toplantının amacının iki ülkenin ekonomik ve ticari işbirliğini bir sonraki boyuta nasıl taşıyabilecekleri konusunda anlaşmaya varmak olduğunu belirtti. Peter Szijjarto, “Türk yatırımcıların ülke ekonomimizde giderek daha büyük bir rol oynadığını düşünürsek geldiğimiz noktadan memnunuz.” diye konuştu.
“Ticaret hacmimiz geçen yıl rekor kırarak 4,3 milyar doları aştı.” diyen Szijjarto, iki ülke arasındaki ilişkiyi nasıl daha da geliştirebileceklerini görmeleri gerektiğini vurguladı.
Szijjarto, “Her şeyden önce önümüzdeki 6 aylık Avrupa Birliği dönem başkanlığımız sırasında, Türkiye ile Avrupa Birliği arasındaki Gümrük Birliğinin modernizasyonu ve genişletilmesine büyük önem vereceğiz zira Gümrük Birliğinin genişletilmesi, iki ülke arasındaki ticaret hacmini, ekonomiyi ve ekonomik işbirliğini daha da artırmamızı kolaylaştıracaktır.” değerlendirmesini yaptı.
TOBB ile Macaristan Büyükelçiliği vize konusunda işbirliği anlaşması imzalayacak
Macaristan ve Türkiye arasındaki vize kolaylığına ilişkin de Szijjarto, “Schengen kriterlerine uygun olarak iki ülke arasında vize kolaylığının nasıl sağlanabileceğinin yollarını arayacağız. Dolayısıyla Türkiye’deki odaların çatı kuruluşu olan Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) ile Büyükelçiliğimiz, vize işlemlerinin nasıl hızlandırılacağı ve kolaylaştırılacağı konusunda bir işbirliği anlaşması imzalayacak.” ifadelerini kullandı.
Szijjarto, Türkiye ve Macaristan’ın Türk Hava Yolları, Anadolu Jet ve talep üzerine özel hava yolları şirketlerinin Macaristan ile Türkiye arasındaki uçuş sıklığını artırmasına olanak sağlayacak “yeni veya değiştirilmiş bir sivil havacılık anlaşmasının imzalanması konusunda da” mutabakata vardıklarını bildirdi.
İki ülkenin enerji işbirliğini yoğunlaştırma konusunda da mutabık olduklarını kaydeden Szijjarto, Türkiye ziyaretinde kendisine eşlik eden 11 firmanın, Türkiye pazarındaki varlıklarını nasıl genişleteceklerine dair planlarını dile getirdiklerini aktardı.
“İsveç Başbakanı’nın yakında Macaristan’ı ziyaret etmesini umuyoruz”
Macar hükümetinin İsveç’in NATO’ya katılması konusunda olumlu ve destekleyici bir tutum sergilediğini belirten Szijjarto, ancak “İsveçli politikacıların Macaristan’a karşı eleştirileri ve Macar siyasi sisteminin demokratik doğasını sorgulamaları” nedeniyle parlamentonun bu konuyu gündemine almadığını söyledi.
Szijjarto, iktidardaki Fidesz (Macar Yurttaş Birliği) milletvekillerinin halkın oylarıyla seçildiklerine ve parlamentoda yer aldıklarına dikkati çekerek İsveçli politikacıların bu tür suçlamalarının “onlara hakaret” olduğunu, bu nedenle İsveç’in NATO üyeliğini onaylama konusunda hızlı hareket edeceklerinden emin olmadığını belirtti.
İsveçli politikacıların Macar milletvekillerinden kendi çıkarları doğrultusunda karar vermelerini istediğini kaydeden Szijjarto, bunun üstesinden gelmenin yolunun “güven inşa etmekten” geçtiğini vurguladı.
Szijjarto, “Bu nedenle İsveç Başbakanı’nın (Ulf Kristersson) yakın zamanda Macaristan’ı ziyaret etmesini umuyoruz. Çünkü onun ziyaretinin onay sürecinin hızlanmasına katkı sağlayabileceğini düşünüyorum. Özellikle de kendisinin ve dışişleri bakanının onay süreci boyunca Türkiye’yi ziyaret ettiği dikkate alındığında, (Kristersson) eğer (Macaristan’a) gelmezse bu, hiç dostça olmaz ve uygunsuz olur.” dedi.
“(İsveç’ten) Macar halkının kararına saygı duymalarını istiyoruz”
Macar Bakan, Kristersson’un Macaristan’ı ziyaretinin, Macar milletvekillerinin bu konuyu gündeme getirip İsveç’in NATO’ya katılımı yönünde oy vermelerini teşvik etmeye yardımcı olabileceğini dile getirdi.
Macaristan’ın İsveç’ten taleplerinin ne olacağı, İsveç’le bir anlaşma imzalayıp imzalamayacaklarının sorulması üzerine Szijjarto, şunları kaydetti:
“Bir şeye imza atmak, herhangi bir yol haritası, bir plan üzerinde anlaşmak gibi planımız yok. Sadece bize saygı duymalarını istiyoruz. Siyasi sistemimizin demokratik niteliğini sorgulamamalarını istiyoruz. Sadece adil olmalarını istiyoruz. Biz sadece onlardan, Macaristan’a ve Macar halkına hakarete devam etmemelerini, Macar halkının kararına saygı duymalarını istiyoruz.”
Szijjarto, Macar hükümetinin ülkeyi yönetmesine karar verenlerin, Macar halkı olduğunu hatırlatarak “Buna saygı duymalılar. Çünkü İsveçlilerin bizim hakkımızda ne düşündüğü önemli değil. Önemli olan Macar halkının ülkenin geleceği hakkında, bizim hakkımızda ne düşündüğüdür. Dolayısıyla saygı ve güven yeniden tesis edilmeli.” ifadelerini kullandı.
Macaristan’ın İsveç kararı nedeniyle olası yaptırımlardan çekinip çekinmediği sorusuna yanıtında da NATO’nun “tamamen güvene dayalı bir organizasyon” olduğunu kaydeden Szijjarto, “NATO’daki tartışmaları yönetme biçiminin birbirine yaptırımla sonuçlanmasının gerçekten kötü bir gelişme olacağını düşünüyorum.” diye konuştu.
Bu nedenle demokrasinin ciddiye alınması ve farklı görüşlere saygı duymaları gerektiğinin altını çizen Szijjarto, “Bu sorunun aşılacağını umuyoruz ancak herhangi birinin diğerlerinden farklı bir görüş nedeniyle yaptırıma uğraması veya yaptırımla tehdit edilmesinin gerçekten NATO’nun gücüne zarar vereceğini düşünüyorum.” değerlendirmesini yaptı.
İsveç Başbakanı, Orban’ın Budapeşte’ye davetine açık
Szijjarto, Macaristan ve İsveç Başbakanları arasındaki mektup alışverişine ilişkin ise “Başbakan’ım (Viktor Orban), İsveç Başbakanı’nı, karşılıklı endişe duyulan önemli konuları görüşmek üzere Budapeşte’ye davet etti. Bu mektupta somut ayrıntılar yer almasa da evet, Başbakan, temelde buna açık olduğunu söyledi.” ifadelerini kullandı.
AA muhabirinin “İsveç olmadan NATO savunması zaafa uğrar mı?” sorusunu Szijjarto, “İsveç olmadan NATO’nun zayıf olacağını düşünmüyorum. NATO güçlü bir örgüttür. Dünyanın en güçlü savunma ittifakıdır.” şeklinde yanıtladı.
Szijjarto, NATO’ya katılacak bir üyenin tüm üyelere saygı duyması gerektiğini belirterek “NATO’yu çok güçlü görüyoruz. İsveç olmadan da çok güçlü, İsveç ile de çok güçlü.” dedi.
“Bizi yaptırımlarla tehdit etmek son derece antidemokratiktir”
AB’nin Ukrayna’ya yönelik yardım paketini Macaristan’ın onaylamaması durumunda AB Konseyindeki oy hakkının elinden alınmasının gündeme getirilmesine ilişkin ise Szijjarto, “Bu, skandaldır. Bunun gündeme getirilmesi skandaldır.” diye konuştu.
Szijjarto, bazı konularda oy birliğiyle karar alınmasının gerekliliğine işaret ederek “Oy birliği herkesin aynı fikirde olması gerektiği anlamına gelir. Oy birliği yoksa o zaman tartışmaya ihtiyacımız var.” değerlendirmesini yaptı.
AB’nin bu tutumunu eleştiren Szijjarto, şöyle devam etti:
“Avrupa Birliği, özellikle Avrupa Komisyonu ve Brüksel’deki bürokratlar, demokrasinin ve hukukun üstünlüğünün öneminden gururla ve çok yüksek bir özgüvenle bahsediyorlar, bizim gibi birçok kişiye ders veriyorlar ama sonuçta demokratik bir tartışmayı kesinlikle yürütemiyorlar. Çünkü Avrupa Birliği içinde ister Ukrayna olsun, ister başka bir konu olsun kendi düşüncemizi ifade etmek demokratik hakkımızdır. Bizi yaptırımlarla veya oy haklarımızı geri almakla veya buna benzer şeylerle tehdit etmek son derece antidemokratiktir ve gerçekten utanç vericidir.”
Liberal ana akımın görüşler üzerinde hegemonya kurmak için baskı yaptığını belirten Szijjarto, “Görüşlerin hegemonyası bir demokrasi değildir. Dolayısıyla Avrupa Birliği kendisini demokratik bir örgüt olarak görüyorsa farklı görüşlerin masaya yatırılmasına da izin vermesi gerekiyor.” ifadelerini kullandı.
Macar ve Türk savunma sanayisi firmalarının ortak girişimi “ilk adım”
Türkiye ve Macaristan’ın savunma sanayisi alanındaki işbirliğine de değinen Szijjarto, “Macar ve Türk savunma sanayisi firmaları arasında ortak girişim oluşturulması, bizi gerçekten memnun etti. Bu ortak girişimin milli savunma güçlerimize 400 zırhlı araç teslim edecek olmasından da büyük mutluluk duyuyoruz. Ancak biz bunu sadece ilk adım olarak görüyoruz. Çünkü amacımız, üçüncü ülkelerin istek ve taleplerine de hizmet edebileceğimiz bir işbirliği inşa etmek.” diye konuştu.
Szijjarto, bu işbirliği sayesinde Macaristan’ın savunma sanayisi ürünleri ihracatının artmasını beklediklerini dile getirerek savunma sanayisi işbirliğinin ikili ilişkilere yeni bir ivme ve boyut kazandıracağını umduğunu söyledi.
“(Ukrayna’daki Macar azınlıklara ilişkin ihtilaf) Henüz bu sorunu çözdüğümüzü söyleyebileceğimiz noktaya gelmedik”
Ukrayna’daki Macar azınlıklarla ilgili Ukrayna’dan beklentilerinin olup olmadığı sorusuna yanıt veren Szijjarto, bunun Ukrayna ile Macaristan arasında 9 yıldır devam eden bir anlaşmazlık olduğunu, 2015’te dönemin Ukrayna hükümeti ve parlamentosunun Macarların eğitimde, kamu yönetiminde, kültürde ve medyada ana dile erişim haklarının ihlal edilmesiyle sonuçlanan yasalar çıkarmaya başladığını dile getirdi.
Ukraynalılarla bunun kesinlikle kabul edilemez olduğunu açıkça ortaya koyan birçok görüşme yaptıklarını aktaran Szijjarto, “Ulusal azınlıkların halihazırda var olan haklarının elinden alınması kesinlikle kabul edilemez. Hangi sebeple alınıyor? Bu Avrupa düzenlemelerini ihlal ediyor, Avrupa Birliği ilkelerini ihlal ediyor, ikili anlaşmaları ihlal ediyor.” değerlendirmesini yaptı.
Szijjarto, bu konuda yakın zamanda Ukraynalı yetkililerle uzun bir toplantı yaptıklarını belirterek “Herhangi bir ek hak talep etmiyoruz. Biz sadece onlardan, 2015’te sahip oldukları hakları Macarlara geri vermelerini istiyoruz.” ifadelerini kullandı.
“Henüz bu sorunu çözdüğümüzü söyleyebileceğimiz noktaya gelmedik.” diyen Szijjarto, Ukraynalı yetkililerin bu hakları Macarlara nasıl geri vermek istediğine dair gerçek ve kapsamlı yanıtları almayı sabırsızlıkla beklediklerini vurguladı.
“(AB liderlerinin) Aliyev’le bir el sıkışma fotoğrafı fırsatı yakalamak için ellerinden geleni yaptığını görüyoruz”
Türk Devletleri Teşkilatına (TDT) Gözlemci Üye olan Macaristan için bu teşkilatın önemine de işaret eden Szijjarto, Türk dünyası ile dostluk ve işbirliklerinin tarihe, ortak değerlere ve ortak çıkarlara dayalı olduğuna dikkati çekti.
Szijjarto, “Yani buradan gaz alabileceğimiz belli olduktan sonra bu bölgenin dostu olmadık.” dedi.
TDT’ye Gözlemci Üye olmalarının ardından AB tarafından eleştirilere maruz kaldıklarına işaret eden Szijjarto, Azerbaycan’la dostluk kurdukları için eleştirildiklerini belirtti.
Bakan Szijjarto, şöyle devam etti:
“Otoriter bir rejimle, totaliter bir rejimle, diktatörlükle ve bunun gibi şeylerle dostluk kurduğumuz için Avrupa Birliği’nde eleştirildik. Şimdi de Avrupa Birliği ve Brüksel’den liderlerin, kendisinden gaz alabileceklerini anladıkları için (Azerbaycan) Cumhurbaşkanı (İlham) Aliyev’le yalnızca bir el sıkışma fotoğrafı fırsatı yakalamak için ellerinden geleni yaptığını görüyoruz. Yani dostluğumuz diğerlerine göre çok daha sağlam ve prensiplere dayalı.”
Küresel siyasette ve küresel ekonomide yaşanan son değişimlerden sonra gerek tedarik yolları gerekse enerji kaynakları ve transit yolları açısından bu bölgenin öneminin artacağına işaret eden Szijjarto, “TDT’ye üye ülkelerle ticareti büyük ölçüde artırdık. Bu yıl Azerbaycan ve Türkiye’den de gaz almaya başlayacağız.” diye konuştu.
Szijjarto, TDT’nin Avrupa merkezini Budapeşte’de kurduklarını belirterek Macaristan’da TDT ülkelerinden yüzlerce burslu öğrencinin olduğunu söyledi.
Macaristan, Türkiye üzerinden Azerbaycan’dan doğal gazını nisanda almaya başlıyor
Macaristan’ın Türkiye üzerinden Azerbaycan’dan doğal gaz tedarikine ilişkin de Macar Bakan, “275 milyon metreküp doğal gazın teslimine ilişkin anlaşma imzaladık. Teslimatlar nisan ayının ilk gününden itibaren başlayacak. Yani Türkiye ilk kez doğrudan komşusu olmayan bir ülkeye gaz ihraç edecek. Bunların ilki olmanın mutluluğunu yaşıyoruz.” ifadelerini kullandı.
Szijjarto, Türkiye’nin Rus gazının Macaristan’a aktarılması açısından önemli olduğunu belirterek “Bu bağlamda Türk Akımı boru hattı Rusya’dan Macaristan’a bir numaralı dağıtım rotası olarak hizmet veriyor.” dedi.
