Her gün severek tüketilen siyah çayın beslenme ve sağlıktaki rolü nedir?
Siyah çay polifenolleri; antioksidan, antikanser işlev gösterebilir. Ayrıca endotel fonksiyonu geliştirerek, kalp -damar sağlığına destek olabilir. Kateşinler ve theaflavinler kansere karşı koruyucu etki gösterebilir. Ancak fazla miktarda siyah çay tüketiminin kansızlığa, çarpıntılara, mide ağrılarına ve yetersiz su tüketimine sebep olabileceği unutulmamalıdır.
Eğer su tüketiminizi desteklemek için çaylardan destek alıyorsanız özellikle kafein içeren bitki çaylarına dikkat etmelisiniz. Siyah çay ve yeşil çay gibi çay türleri kafein içeriklerinden kaynaklı diüretik yani idrardan su atımını destekleyici etki göstererek su ihtiyacınızı sanılanın aksine artıracaktır.
Hangi çay türleri neye faydalıdır ve hangi çaylarda dikkatli olmalıyız?
-Yeşil Çay İyi bir antioksidan kaynağıdır ve yararlı polifenoller içerir. Araştırmalar, yeşil çayın epigallokateşin gallat ve kafein içeriğiyle ağırlık kaybına yardımcı olabileceği, antioksidan etkisiyle kalp ve damar sağlığını destekleyebileceği, tip 2 diyabet ve Alzheimer hastalığı üzerine olumlu etkileri olabileceğini düşündürmektedir. Fakat içeriğindeki kafein nedeniyle uyku problemi yaşayan veya kafein duyarlılığı olan kişiler, böbrek hastaları, hipertiroidi hastaları, kalp ve damar hastaları dikkatli tüketmelidir.
-Ekinezya Sıklıkla soğuk algınlığı yaşayan kişiler tarafından tercih edilmektedir. Üst solunum yolu enfeksiyonlarından koruyucu etkisi olabilir veya tedavisinde yardımcı olabilir. Ayrıca bağışıklık sistemini de destekler. Ekinezya bağışıklık sistemini uyarıyor olduğundan, otoimmün bozuklukları olan veya bağışıklığı baskılayıcı ilaçlar alan kişiler tüketmeden önce doktorlarına danışmalıdır.
– Sinameki Sinameki çayı bağırsak hareketlerini uyarmak ve kabızlığı önlemek amacıyla yaygın bir şekilde kullanılmaktadır. Genellikle müshil, kilo vermeye yardımcı ve detoks yöntemi olarak pazarlanmaktadır.
Fakat sinameki çayının bu etkinliği için uzun ya da sürekli kullanılması vücutta elektrolit dengesizliği yaratabilir ve çok ciddi yan etkileri olabilir. Kalp hastalığınız, inflamatuar bağırsak hastalığınız veya karaciğer hastalığınız varsa, herhangi bir sinameki ürünü almadan önce sağlık uzmanınıza danışmalısınız.
– Adaçayı Ağız ve boğaz iltihaplarında etkili olduğu bilinen bir bitkidir. Hazımsızlık şikayetlerinde ve iştah kaybında yararlanılabilir. Adaçayının uterus kasılmalarını tetikleyebileceğinden hamilelik döneminde kullanılmaması önerilmektedir.
-Papatya Mide-bağırsak hareketliliği, şişkinlik, gaz şikayetlerini giderici ve sindirime yardımcı etkileri olabilir. Hafif yatıştırıcı etkisi nedeniyle uykuya geçişi kolaylaştırabilir ve uyku hijyenine yardımcı olabilir. Çay olarak kullanılacak papatyanın güvenilir bir yerden temin edilmesi oldukça önemlidir. Çünkü mevcutta birçok farklı papatya türü bulunmaktadır ve bazı papatyaların zehirli etkileri olabileceği unutulmamalıdır.
-Rezene Sindirim şikayetlerine yardımcı olarak mide ve bağırsak hareketliliğini artırabilir, gaz ve spazmları giderebilir. Soğuk algınlığında da faydalı etkileri olabilir. Ayrıca rezene emziren annelerde süt artırıcı (galaktagog) etki de gösterebilmektedir.
-Tarçın Tarçın çayı, kan şekeri düzenlenmesine yardımcı olabilir, kolesterol seviyelerini düşürmeye yardımcı olarak kalp-damar sağlığını destekleyebilir. Sindirim sistemi düzenlenmesi, spazmlar, gaz ve şişkinlik hissini gidermek amacıyla tüketilebilir.
Tarçın çayı, soğuk algınlığı ve öksürük gibi çeşitli solunum sorunlarının tedavisine yardımcı olabilir. Aşırı tarçın çayı alımı kumarin içeriğinden kaynaklı karaciğer için çok tehlikeli olabilir. Tarçın, kan şekerini düşürme özelliği ile bilinir. Fakat çok fazla tüketimi kan şekerinizin çok düşmesine yani hipoglisemiye neden olabilir. Diyabet ilacı kullanan bireyler dikkatli olmalıdır.
-Zencefil Mide bulantısını önlemek amacıyla tüketilebilir. Ayrıca safra salgısını artırması nedeniyle yağlı öğünlerden sonra sindirime yardımcı olmaktadır. Antioksidan özellikleri nedeniyle, bağışıklık sistemini desteklemede de rol oynayabilir. Safra taşı şikayeti olan ve safra kesesi ameliyatı olmuş kişilerin tüketmesi önerilmemektedir.
Bitki çayı satın alırken neler dikkat edilmelidir?
Ne yazık ki aktarlardan temin edilecek bitki uzunca bir süredir bekliyor ve artık etkinliğini kaybetmiş olabilir. Bu beklemeye bağlı artık içerisinde toksin oluşmuş olabilir veya görsel olarak tıpatıp benzeyen fakat farklı bir türde bitki satılıyor olabilir. Bu gibi durumlar sağlığı olumsuz etkilemekle beraber hayati risk de taşıyabilmektedir. Bu konuda en güvenilir birinci adres eczaneler olmakla beraber, sadece keyif amacıyla içilecek bazı bitki çaylarında güvenilir markalara ait bitki çayları, güvenilir satış yerlerinden temin edilebilir.
