Elektronik sigara ve vaping kullanımının akciğerleri hasara uğratan bir solunum hastalığına yol açtığı belirlenerek, bu hastalığa “EVALI” adı verildi.
Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Ana Bilim Dalı Başkanı aynı zamanda Türkiye Solunum Araştırmaları Derneği Genel Başkanı olan Prof. Dr. Şule Akçay, 9 Şubat Dünya Sigarayı Bırakma Günü’nde yaptığı açıklamada, sigara yüzünden dünyada her yıl 8 milyon insanın yaşamını yitirdiğini ifade etti.
Akçay, sigaranın tüm kanser vakalarının yüzde 30’una neden olduğunu ve tütün kullananların yarısının er ya da geç sağlıklarını kaybettiğini belirtti.
Akçay, “Türkiye’de her gün 250 kişi tütün kullanımı sebebiyle hayatını kaybediyor.” dedi.
Akçay, Dünya Sağlık Örgütünün yayınladığı “Avrupa Tütün Kullanım Davranış Raporu”nun sigara içmenin erken ölüme sebep olduğunu ortaya koyduğunu ifade ederek, şunları ekledi:
“Sigara içenlerde içmeyenlere kıyasla akciğer kanseri başta olmak üzere KOAH, hipertansiyon ve damar sertliği gibi kalp ve damar hastalıkları, mide-bağırsak hastalıkları, diyabet, idrar yolu hastalıkları, beyin fonksiyon bozuklukları, unutkanlık, göz tansiyonu ve bazı cilt hastalıkları daha sık görülüyor. Tütün ürünleri kullanımı hem erkek hem kadınların üreme sistemi üzerinde olumsuz etkiler yaratabiliyor. Gebelik zorlaşmasının yanı sıra gebelik varsa düşük, küçük ve erken doğum veya ölü doğum riskini de artırabiliyor.”
Akçay, sigara içmenin COVID-19 dahil olmak üzere enfeksiyon hastalıklarına karşı direnci de azalttığını belirtti.
“SİGARA BIRAKMAK İÇİN ELEKTRONİK SİGARA VEYA ISITILMIŞ TÜTÜN KULLANMAK BÜYÜK BİR YANILGIDIR”
Akçay, tütün endüstrisinin son zamanlarda “zararı azaltılmış ürün” adı altında yeni bir pazarlama stratejisi geliştirdiğini belirterek, bunların sağlığa zararsız olmadığını vurguladı.
Özellikle çocuk ve gençlerin, “sigaradan farklı” diye sunulan, USB belleğe benzeyen yeni ürünlerle nikotin bağımlısı yapılmaya çalışıldığını söyleyen Akçay, şunları kaydetti:
“Elektronik sigara ve ısıtılmış tütün kesinlikle sağlığa zararlıdır. Elektronik sigaraların dumanı su buharı değildir. Elektronik sigara, pil ile çalışan bir ısıtma sistemi ile içinde nikotin ve tatlandırıcı bulunan kimyasal sıvıları kimyasal bir aerosole çeviren bir cihazdır. Çocuk ve gençleri cezbetmek için tasarlanmış 16 binden fazla yapay aroma vardır. Bunlar mentollü sigaralar gibi özellikle küçük yaş grubunu hedef alıyor. Elektronik sigara ve ısıtılmış tütün ürünleri sigara bırakmak için kullanılamaz. Böyle bir şey kesinlikle mümkün değildir.”
Akçay, elektronik sigara ve ısıtılmış tütün ürünlerinin sigarada olduğu gibi sağlığı tehlikeye attığını da hatırlattı.
İLK KEZ 17 YAŞINDAKİ BİR AMERİKALI ÖĞRENCİDE GÖRÜLDÜ
Sigaranın kanser, zatürre, astım, kalp ve damar hastalıkları gibi kronik sağlık problemlerine neden olduğunu anlatan Akçay, elektronik sigaraların ise bunlara ek olarak ani gelişen akut hasarlara da yol açtığını ifade etti.
Akçay, sözlerine şöyle devam etti:
“Isıtılmış tütün ürünleri olduğu için bataryanın patlaması durumunda el, ağız ve yüzde yanıklar, sıvının içindeki yağlı bileşenler de akciğer hasarına sebep oluyor. Sadece elektronik sigara kullanan kişilerde yeni bir hastalık tanımlanmış durumda. Bu hastalığın adı elektronik sigara ilişkili akciğer hasarı ‘EVALI’ olarak konulmuş. Bu hastalık, elektronik sigara kullanımıyla kişide oluşan akut akciğer hasarıdır. Yani elektronik sigara, kronik yan etkilerinin yanında akut sağlık sorunlarına da neden oluyor.
EVALI, 17 yaşındaki bir Amerikalı öğrenci, akut solunum yetmezliğiyle hastaneye başvurduğunda ortaya çıkmış. Her iki akciğerinde de yaygın zatürre görülen öğrencinin yakın zamanda elektronik sigara kullandığı öğrenilmiş. Başka bir hastalık olmadığı anlaşıldığında elektronik sigarayla ilgili bir hastalık olduğu anlaşılmış ve EVALI adıyla bir hastalık olarak tanımlanmış.”
Akçay, artık hastaları muayene ederken sadece sigara değil, elektronik sigara kullanıp kullanmadıklarını da sorduklarını bildirdi.
Elektronik sigara kullanımına bağlı akut akciğer hasarının belirtileri hakkında Akçay, şu bilgileri verdi:
“Son 90 gün içinde elektronik sigara ve benzeri ürünlerin kullanılması durumunda, kişide balgam, öksürük, nefes darlığı, ateş, bulantı, kusma, ishal, kilo kaybı, iştahsızlık gibi belirtiler varsa ve akciğer grafisinde her iki tarafta da zatürre görünümü varsa bu kişiye EVALI tanısı konuluyor. EVALI artık hastalık kod sınıflandırmasında yer almaya başladı. Bu artık hem ülkemizde hem de dünyada bilinen bir hastalık haline geldi.”
Akçay, bu tanı konulan kişilerde tedavi sürecinin en önemli aşamasının tütüne maruziyeti kesmek olduğunu vurgulayarak, elektronik sigara kullanımının devam etmesi halinde akciğerde kalıcı hasarların oluşabileceğini dile getirdi.
Akçay, sağlığın korunması için elektronik sigaranın en az geleneksel sigara kadar zararlı olduğunun unutulmaması gerektiğini belirterek, “Elektronik sigaralar, sigara bırakma yöntemi değildir, sigara içmenin ve bağımlılık oluşturmanın başka bir yoludur. Bu normalleştirilemez. Bunların hepsi hastalık sebebidir.” uyarısında bulundu.
